Tại Sao Mùa Đông Ngày Ngắn Hơn Đêm và cách lý giải thú vị

Ở Việt Nam có câu tục ngữ “ngày tháng 10 chưa cười đã tối”, đây là sự phản ánh về việc chênh lệch thời gian giữa ngày và đêm. Tại sao mùa đông ngày ngắn hơn đêm các bạn có biết không? Cùng đi lý giải hiện tượng này qua kiến thức siêu bổ ích và thú vị được chia sẻ trong bài viết dưới đây, các bạn nhé!

Tại sao mùa đông ngày ngắn hơn đêm -Lý giải hiện tượng

Mùa đông đặc trưng bởi nhiệt độ thấp và đôi khi có băng tuyết ở một số khu vực. Tại sao mùa đông ngày ngắn hơn đêm - Đây là hiện tượng mà nhiều người đang tìm kiếm lợi giải thích.

Hiện tượng nảy xảy ra là do trái đất hình cầu, lại nằm ở trục nghiêng 23.5 độ so với mặt phẳng quỹ đạo xoay quanh hệ mặt trời. Trục nghiêng này khiến ánh sáng mặt trời phân bố không đều giữa hai bán cầu trong năm.

Tại sao mùa đông ngày ngắn hơn đêm -Lý giải hiện tượng

Vào mùa đông, mặt trời chiếu thẳng góc vào Nam bán cầu, nên tại đây đón nhiều ánh sáng, dẫn đến Bắc bán cầu nhận ít ánh sáng hơn. Điều này khiến cho những quốc gia nằm ở Bắc bán cầu, trong đó có Việt Nam có hiện tượng ngày ngắn và đêm dài.

Ngày đông chí (21/12) là thời điểm ngày ngắn nhất và đêm dài nhất trong năm. Sau đó, thời gian ban ngày sẽ dài ra và dân chuyển sang xuân phân (21/3), đêm với ngày sẽ bằng nhau trên toàn cầu.

Ngược lại, vào mùa hạ tại Việt Nam, mặt trời chiếu thẳng góc vào Bắc bán cầu, khiến bán cầu Nam nhận ít ánh sáng, làm ngày dài hơn đêm, đạt đỉnh vào ngày hạ chí (21/6). Sau ngày này, thời gian ban ngày bắt đầu ngắn lại, nhưng vẫn dài hơn đêm cho đến ngày thu phân (22/9).

Tại sao mùa đông ngày ngắn hơn đêm lại không giống nhau giữa các ngày?

Vào mùa đông, ngày đông chí (20-21/12) đánh dấu thời điểm đêm dài nhất và ngày ngắn nhất trong năm. Sau ngày này, ánh sáng mặt trời dần di chuyển về phía Nam chí tuyến (vĩ độ 23°27'), khiến ban ngày ở Bắc bán cầu bắt đầu dài hơn.

Tại sao mùa đông ngày ngắn hơn đêm lại không giống nhau giữa các ngày?

Chính sự dịch chuyển này đã khiến thời gian ngày ngắn hơn đêm của mùa đông Việt Nam không giống nhau. Khi bắt đầu chuyển giao từ mùa thu sang đông, ngày từ dài sẽ ngắn dần, khi đạt đỉnh ngắn nhất vào ngày 21/12, thời gian ngày ngắn đêm dài sẽ bắt đầu tăng lên, ngày cũng dần dài ra và đêm ngắn đi, nhưng thời gian đêm vẫn dài hơn ngày.

Ngược lại, vào mùa hè ngày hạ chí (20-21/6) là thời điểm ngày dài nhất và đêm ngắn nhất. Sau hạ chí, điểm chiếu thẳng của mặt trời dịch chuyển từ chí tuyến Bắc về phía Nam, khiến ban ngày ngắn dần.

Trong năm, có hai thời điểm ánh sáng mặt trời chiếu thẳng vào đường xích đạo, đó là ngày xuân phân (21-22/3) và thu phân (23-24/9). Vào những ngày này, thời gian ngày và đêm bằng nhau trên toàn cầu.

Hiện tượng ngày ngắn, đêm dài hoặc ngược lại không cố định mà thay đổi theo vị trí trái đất trên quỹ đạo quanh mặt trời. Sự khác biệt này là hệ quả trực tiếp của trục nghiêng trái đất, tạo nên các mùa và chu kỳ thay đổi ánh sáng trong năm.

Khám phá về mùa đông tại một số hành tinh khác trong hệ mặt trời

Nhiều người không chỉ thắc mắc “tại sao mùa đông ngày ngắn hơn đêm”, mà họ còn rất tò mò về mùa đông trên các hành tinh khác trong hệ mặt trời. Khám phá ngay những kiến thức thú vị này qua thông tin được chia sẻ dưới đây:

Mùa đông trên Sao Thủy

Sao Thủy có quỹ đạo quanh mặt trời ngắn nhất là 88 ngày, khiến các mùa tại hành tinh này có thời gian ngắn. Sao Thủy có trục nghiêng 2 độ, nên không có sự phân chia mùa rõ ràng như trái đất.

Sao Thủy có quỹ đạo quanh mặt trời ngắn nhất là 88 ngày

Tuy nhiên, nhiệt độ trên bề mặt Sao Thủy biến đổi cực đoan do thiếu khí quyển và đại dương để điều tiết. Ban ngày nhiệt độ tại đó đạt 430°C, nhưng vào ban đêm nhiệt độ giảm sâu xuống -173 độ C. Mùa đông trên Sao Thủy xảy ra khi hành tinh cách xa mặt trời nhất, với sự chênh lệch nhiệt độ buổi trưa ở xích đạo lên tới 150 độ C so với điểm gần mặt trời nhất.

Mùa đông trên Sao Kim

Sao Kim là hành tinh nóng nhất trong hệ mặt trời, nó gần như không có mùa đông thực sự. Với bầu khí quyển dày chứa đầy CO2 và hiệu ứng nhà kính mạnh mẽ, nhiệt độ bề mặt Sao Kim luôn duy trì nhiệt độ trên 438 độ C, bất kể ngày hay đêm, mùa đông hay mùa hè.

Mùa đông trên Sao Hỏa

Sao Hỏa có mùa đông rõ rệt và tương đối giống với trái đất nhờ trục nghiêng 25 độ. Một năm trên Sao Hỏa dài 687 ngày trái đất, trong đó mùa đông kéo dài khoảng 4 tháng. Nhiệt độ trung bình mùa đông trên Sao Hỏa lạnh hơn nhiều so với Trái Đất, nhiệt độ giảm xuống -153 độ C ở các cực.

Một điểm thú vị là vào mùa đông, trên Sao Hỏa chỏm băng ở các cực mở rộng, thu giữ 1/4 khí quyển dưới dạng băng khô (CO2). Khi mùa đông tại Sao Hỏa kết thúc, chỏm băng co lại, giải phóng khí CO2 trở lại khí quyển.

Xem thêm: Bí Ẩn Đông Chí với hiện tượng tự nhiên và ý nghĩa văn hóa

Mùa đông trên Sao Mộc

Sao Mộc không có mùa đông rõ rệt do trục nghiêng chỉ 3 độ

Sao Mộc không có mùa đông rõ rệt do trục nghiêng chỉ 3 độ và quỹ đạo gần tròn. Tuy nhiên, Sao Mộc có thời gian quay quanh mặt trời kéo dài gần 12 năm trái đất, vì vậy mà các mùa trên hành tinh này diễn ra rất lâu. Dù là mùa đông hay mùa hè, nhiệt độ vẫn ổn định nhờ lớp khí quyển dày và tốc độ tự quay nhanh (một ngày chỉ kéo dài 10 giờ).

Mùa đông trên Sao Thổ

Sao Thổ có trục nghiêng 26.7 độ tạo ra một số sự phân  hóa mùa nhẹ. Tuy nhiên, khoảng cách Sao Thổ xa mặt trời (1,4 tỷ km) khiến mùa đông luôn lạnh giá. Theo nghiên cứu, nhiệt độ ở tầng khí quyển của Sao Thổ giảm xuống -191 độ C. Một năm trên Sao Thổ tương đương 29 năm trái đất, do đó mùa đông kéo dài hàng năm trời.

Mùa đông ở Sao Thiên Vương

Sao Thiên Vương sở hữu trục nghiêng tới 97 độ, nên mùa đông trên hành tinh này cực kỳ khác biệt. Một cực của Sao Thiên Vương hướng gần như thẳng về phía mặt trời vào mùa hè và ngược lại vào mùa đông, tạo ra chu kỳ mùa kéo dài lên tới 42 năm trái đất. Khi vào mùa đông, hành tinh này chìm trong bóng tối và nhiệt độ giảm sâu xuống -224 độ C, khiến Sao Thiên Vương trở thành một trong những hành tinh lạnh nhất.

Sao Thiên Vương sở hữu trục nghiêng tới 97 độ nên mùa đông khắc nghiệt

Mùa đông ở Sao Hải Vương

Sao Hải Vương nằm xa nhất trong hệ mặt trời với quỹ đạo kéo dài 165 năm trái đất. Mỗi mùa trên Sao Hải Vương kéo dài khoảng 40 năm, rất lâu. Dù nhận lượng ánh sáng chỉ bằng 0,1% trái đất, hành tinh này vẫn có sự phân mùa nhờ trục nghiêng lên tới 28.3 độ. Nhiệt độ trung bình vào mùa đông tại Sao Hải Vương giảm xuống -200 độ C, nhưng sự thay đổi không đáng kể do ánh sáng yếu.

Tạm kết

Những thông tin bổ ích về địa lý và thiên văn được cung cấp trong bài đã giúp bạn lý giải được “tại sao mùa đông ngày ngắn hơn đêm”, đồng thời các bạn cũng có thêm kiến thức về mùa đông của các hành tinh khác trong hệ mặt trời. Bạn còn điều gì muốn được giải đáp liên quan đến các hiện tượng địa lý, thiên văn hãy để lại bình luận dưới bài viết này nhé!