Ý Nghĩa Phong Tục Ngày Tết Việt Nam là gì? Những điều cần biết về tết

Tết là lễ hội lớn nhất Việt Nam mang ý nghĩa nhân văn sâu sắc. Vào ngày tết ở Việt Nam có rất nhiều phong tục như: gói bánh chưng, sắp mâm ngũ quả, cúng ông Công ông Táo, mừng tuổi đầu năm,... Mặc dù đã trở thành thói quen thường niên nhưng không phải ai cũng hiểu ý nghĩa phong tục ngày Tết. Bài viết sau chúng tôi sẽ giải đáp chi tiết ý nghĩa của các phong tục này, mời bạn đọc tham khảo nhé.

Cúng ông Công ông Táo

Cúng ông Công ông Táo là một trong những nét đẹp văn hóa truyền thống của người Việt, diễn ra vào ngày 23 tháng Chạp âm lịch hàng năm. Vào ngày này mỗi gia đình ai nấy đều sẽ dọn dẹp bếp núc thật sạch sẽ, đồng thời làm một mâm cơm cúng ông Công ông Táo về trời. Mâm cơm cúng ông Công ông Táo cần đi kèm mũ áo và cá chép để ông cưỡi về báo cáo mọi việc trong gia đình nhà chủ với Ngọc Hoàng.

Ý nghĩa phong tục ngày tết cúng ông Công ông Táo

Ông Công, ông Táo chính là đại diện cho cuộc sống gia đình ấm no, hạnh phúc. Cúng ông Công ông Táo là dịp để gia đình tạ ơn thần linh đã phù hộ trong suốt một năm qua và cầu mong một năm mới bình an, sức khỏe, làm ăn phát đạt, gia đình hạnh phúc. Việc cúng tế giúp thanh tẩy những điều không may mắn trong năm cũ và đón nhận những điều tốt lành trong năm mới.

Đi thăm mộ tổ tiên

Phong tục đi thăm mộ tổ tiên vào dịp Tết Nguyên đán là một nét đẹp truyền thống của người Việt. Ý nghĩa phong tục ngày Tết đi thăm mộ tổ tiên là để thể hiện lòng hiếu thảo và sự biết ơn của con cháu đối với ông bà, tổ tiên của mình. Việc thăm mộ tổ tiên thể hiện đạo lý "uống nước nhớ nguồn" của người Việt. Con cháu bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đối với những người đã khuất.

Ngoài ra, việc đưa con cháu đi thăm mộ tổ tiên giúp các em hiểu về truyền thống văn hóa của dân tộc, rèn luyện tính hiếu thảo và biết ơn. Xét từ góc độ tâm linh theo văn hóa dân gian, việc thăm mộ vào dịp Tết còn giúp con cháu kết nối với tổ tiên, xin phép tổ tiên được đón Tết và cầu mong một năm mới bình an, hạnh phúc.

Thăm mộ tổ tiên dịp Tết để bày tỏ lòng hiếu kính

Nấu bánh chưng, bánh tét

Gói và nấu bánh chưng, bánh tét là phong tục ngày Tết không thể thiếu của người Việt Nam. Vào ngày này dù có bận như thế nào thì gia đình ai cũng sẽ dành thời gian để gói hai loại bánh này. Ý nghĩa phong tục ngày Tết gói bánh chưng, bánh tét là để mọi người quây quần bên nhau, trò chuyện sau một năm bận rộn với công việc. Việc cùng nhau làm bánh chưng, bánh tét giúp các thành viên trong gia đình gắn kết hơn, tạo nên không khí ấm cúng.

Bánh chưng và bánh tét không chỉ đơn thuần là món ăn không thể thiếu trong ngày tết mà còn mang ý nghĩa văn hóa sâu sắc. Việc làm và thưởng thức những chiếc bánh này trong dịp Tết giúp chúng ta hiểu thêm về truyền thống của dân tộc và gìn giữ những giá trị tốt đẹp của cha ông.

Bày mâm ngũ quả trên bàn thờ

Mâm ngũ quả trưng trên bàn thờ tổ tiên là phong tục ngày Tết của người Việt bắt buộc gia đình nào cũng phải có. Tùy mỗi vùng miền sẽ có những cách bày mâm ngũ quả khác nhau, tuy nhiên vẫn phải đầy đủ tối thiểu 5 loại quả. Mỗi loại quả này sẽ được sắp xếp chỉn chu, đẹp đẽ để thể hiện sự hiếu kính với tổ tiên. Việc bày biện mâm ngũ quả cẩn thận cũng xem như một lời cầu nguyện gửi đến thần linh, mong muốn một năm mới bình an, hạnh phúc và may mắn.

Ý nghĩa phong tục ngày Tết đi xông đất

Theo quan niệm từ xa xưa của người Việt, xông đất đầu năm là một phong tục ngày Tết vô cùng quan trọng. Dân gian xưa truyền tai nhau rằng, người đầu tiên bước chân vào nhà trong năm mới sẽ mang đến những điều may mắn, tài lộc cho gia chủ. Vì vậy, việc chọn người xông đất hợp tuổi cho gia đình đi kèm những lời chúc tốt đẹp được xem là rất quan trọng. Xông đất được ví như một nghi thức cầu mong một năm mới an lành và hạnh phúc.

Xem thêm: Lịch Nghỉ Tết Nguyên Đán 2025: Chính thức nghỉ 9 ngày liên tiếp

Tìm người hợp tuổi để xông đất đầu năm

Chúc tết, lì xì ngày tết

Nhắc đến tết Việt Nam là nghĩ ngay đến phong tục chúc tết và lì xì may mắn đầu năm. Phong tục văn hóa này đã có từ xa xưa và đến nay vẫn được giữ gìn và lưu truyền. Vào ngày tết, tất cả mọi người đều sẽ dành cho nhau những lời chúc tốt đẹp nhất. Con cháu thì chúc ông bà, bố mẹ mạnh khỏe. Ông bà, bố mẹ lại chúc lại và đi kèm phong bao lì xì đỏ. Phong bao lì xì thường có màu đỏ, tượng trưng cho may mắn và hạnh phúc.

Đi chùa cầu bình an

Đi chùa đầu năm là một phong tục thường thấy vào dịp Tết Nguyên Đán của người Việt Nam. Ý nghĩa phong tục ngày Tết này là để cầu mong một năm mới bình an, hạnh phúc và may mắn. Mọi người đến chùa để cầu xin phật ban cho sức khỏe dồi dào, công việc thuận lợi và cuộc sống bình an.

Hái lộc đầu xuân năm mới

Hái lộc là việc bẻ một cành cây nhỏ ở các ngôi chùa, đền, miếu vào ngày mùng 1 Tết để mang về nhà. Bởi người ta tin rằng, cành lộc mang theo vượng khí, tài lộc và may mắn, khi hái lộc thì gia đình sẽ có một năm may mắn và bình an. Đi chùa, hái lộc đầu năm là một hoạt động ý nghĩa đến nay vẫn được lưu truyền.

Cúng tất niên

Vào ngày 30 tết gia đình nào cũng sẽ làm một mâm cơm cúng tất niên. Ý nghĩa mâm cơm này là để mời ông bà, tổ tiên những người đã khuất về ăn tết cùng với gia đình. Ý nghĩa phong tục ngày Tết cúng tất niên trước là để thể hiện lòng thành kính với tổ tiên, sau là để con cháu sum họp cùng nhau chào đón năm mới. 

Cúng tất niên để mời người thân đã khuất về ăn tết

Dựng cây nêu ngày Tết

Từ xa xưa người ta đã truyền tai nhau rằng: Khi năm mới đến thì ma quỷ sẽ thường xuyên phá đám, quấy nhiễu. Vì vậy để xua đuổi tà ma, xua tan đi những điều không may mắn thì mọi người đã dựng cây nêu. Cây nêu mang ý nghĩa như lời báo rằng nơi này đã có chủ và ma quỷ không được đến quấy phá. Thông thường, cây nêu sẽ được dựng từ ngày 23 tháng Chạp và hạ xuống vào ngày mùng 7 Tết.

Xem thêm: Tết Thường Mua Gì để đón một năm mới an lành và trọn vẹn?

Khai bút đầu xuân

Khai bút vào đầu năm mới là một phong tục văn hóa quý giá của dân tộc Việt Nam đến nay vẫn còn lưu giữ. Theo ông bà xưa, việc khai bút đầu năm như một cách để mọi sự hanh thông, một năm sẽ trôi qua thuận buồm xuôi gió. Vì vậy, thường học sinh, sinh viên hay người làm kinh doanh hay thực hiện nghi thức khai bút hay xin chữ đầu năm

Kết luận

Trên đây là tổng hợp một số ý nghĩa phong tục ngày Tết truyền thống của người Việt Nam. Với những chia sẻ này, chắc chắn bạn đã hiểu hơn về truyền thống văn hóa của người Việt.